Mattheüs 5 Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het Koninkrijk der hemelen.
"Zalig de armen van geest": beroemde woorden, bijna altijd verkeerd begrepen, maar één van Jezus' scherpste uitspraken!
Hoe vaak horen we deze beroemde uitdrukking van Jezus, als iemand iets doms doet, of als we te maken hebben met achtergestelde of zwakbegaafde mensen? "Zalig de armen van geest" wordt te pas en te onpas geplakt op situaties waar we geconfronteerd worden met, laten we het netjes formuleren, mensen die niet zo intelligent zijn... Maar wat is dan de ware betekenis van Jezus' woorden uit Mattheüs 5? De woorden "Zalig de armen van geest" zijn de openingswoorden van de beroemde "Bergrede", de toespraak van Jezus, gehouden op een berg (Mattheüs 5-7).
Openingswoorden zijn vaak cruciaal en om ze goed te kunnen begrijpen, moeten we vooral goed lezen wat er staat, maar ook wat er niét staat! Er staat namelijk niét "zalig de armen van verstand". Waarom zou Jezus alle mensen met een laag IQ zalig noemen? Als dat zo zou zijn, dan zou God Zelf de minst zalige van allemaal zijn, want een intelligenter Persoon dan God bestaat niet! De Bijbel heeft niets tegen intelligentie, of het gebruiken van je verstand: integendeel, we zouden wensen dat mensen hun verstand beter zouden gebruiken! Het is één van die heilige huisjes in de gedachten van mensen: laten we niet teveel nadenken, en laten we het maar "simpel" houden.
"Zalig de armen van geest" gaat dus over de "geest". Met onze geest maken we verbinding met Gods Geest. Is het dan juist niet goed om "rijk te zijn in de geest", om God beter te leren kennen? Je zou zeggen van wel, maar waar heeft Jezus het dan over? Jezus spreekt vaak in gelijkenissen en drukt Zich vaak cryptisch uit, misschien wel om ons te laten zoeken naar antwoorden. Helaas wil de moderne mens alles met de paplepel ingegoten krijgen, of beter gezegd door de social media voorschoteld krijgen, en dan het liefst in één zin. En, als men het dan niet begrijpt, geeft men er een draai aan die het beste past bij de op dat moment aanwezige emoties. Bijbelstudie kost tijd, maar is absoluut de moeite waard!
"Arm van geest" betekent dus: "beseffen dat je arm bent in je geest". Iemand die denkt dat hij of zij "rijk van geest" is, denkt niemand nodig te hebben. Iemand die "arm van geest" is, beseft Iemand (Jezus Christus!) nodig te hebben als Verlosser!
Isaac Newton, een geniale wetenschapper, zei ooit: "Hoe meer we ontdekken van het heelal, hoe meer we ontdekken dat we nog niets weten". Zijn uitspraak is geniaal en tegelijkertijd nederig. Iemand kan dus hoogbegaafd zijn én nederig! Als we de uitspraak van Jezus nog eens bekijken, en lezen wat er verder staat, valt iets op. Hij zegt in Mattheüs 5:
Zalig zijn de armen van geest,
en direct daarna:
want van hen is het Koninkrijk der hemelen.
Jezus plaatst de zin "Zalig zijn de armen van geest" dus in een verticale dimensie (en niet horizontaal!). Zijn uitspraak handelt dus niet over mensen onderling, maar over mensen ten opzichte van God! Als mensen zich met anderen vergelijken, kunnen ze er best goed afkomen. Mensen kunnen best veel, maar wanneer we onszelf vergelijken met de Schepper, met God Zelf, dan is nederigheid op zijn plaats. Er blijft dan weinig over om over op te kunnen scheppen of trots op te kunnen zijn. Wanneer we onszelf met de Schepper vergelijken, zijn we kleine, zielige, zondige mensen, en komen we - als het goed is - snel tot het besef dat we zonder Verlosser, zonder Jezus Christus, helemaal niks zijn, en wanneer iemand dát besef heeft, spreken we van een persoon die arm van geest is. De openingszin van Jezus in Zijn Bergrede is dus een zeer confronterende zin. Hij richt Zich direct op trots en hoogmoed, het is een directe aanval op onze zelfingenomenheid. In het moderne humanistische denken is het heel gewoon geworden de mens op een voetstuk te plaatsen en elkaar tot "idolen" te verklaren. De realiteit is dat de mens, ondanks dat deze zelfde mens zoveel kan en weet, er een grote puinhoop van maakt. Kijk maar eens naar alle oorlogen, ellende en crises in de politiek, economie en de financiële sector. De mens is zonder Jezus Christus hopeloos verloren. Het onderlinge vertrouwen is nog maar mondjesmaat aanwezig; camera's op bijna iedere straathoek, zelfmoordcijfers die nog nooit zo hoog waren, miljoenen mensen aan de anti-depressiva en kalmeringsmiddelen, zinloos geweld, .... De moderne mens is vooral "rijk van geest", maar maakt er een puinhoop van. De woorden van Jezus werken dus ook hier als een tweesnijdend zwaard! Enerzijds de mens die gelooft de wereld te kunnen redden voor de komende generaties, de mens die zichzelf en andere mensen aanbidt, de mens die gericht is op zelfverwerkelijking, zelfontplooiing, zelfverwenning, zelfbevestiging, de mens die "rijk van geest" is. Maar, anderzijds de mens die beseft zonder Christus niks te kunnen en niks te zijn, die beseft een Verlosser nodig te hebben.
"Zalig de armen van geest" wordt vaak misbruikt als propaganda voor kleinheid, bescheidenheid en een middel om mensen dom, gehoorzaam en onderdanig te houden, en helaas heeft de kerk daar soms ook aan meegewerkt. En juist daarom is het belangrijk om de Bijbel in de juiste context te lezen, en goed te begrijpen. Het kost tijd, maar, het is het waard. De vraag is nu of jij "arm van geest" bent? Heb jij Jezus Christus aanvaard als God en Verlosser? Of heb je Jezus Christus nog niet aanvaard als God en Verlosser? Heb je de gratis gift van gerechtigheid nog niet ontvangen, maar wil je het wel? Lees dan Romeinen 10:9 en bid dan bijvoorbeeld onderstaand gebed:
Hemelse Vader. Ik aanvaard Jezus Christus als God en Verlosser. Ik geloof dat Jezus voor al mijn zonden gestorven is, en dat Hij uit de dood is opgewekt. Door het geloof in Uw Woord ontvang ik redding. Ik dank U voor de vergeving van al mijn zonden. AMEN.